Reutilización da información

No transcurso da súa actividade cotiá, o Sector Público crea, recompila e transmite unha gran cantidade de datos e información necesaria para o desenvolvemento das súas funcións. Esta información é susceptible de ser reutilizada polos cidadáns e as empresas, con fins comerciais ou non, co fin de fomentar a transparencia, a eficiencia, a participación cidadá e o desenvolvemento económico. A dixitalización da información facilita que esta flúa e procésese con rapidez, permitindo aos cidadáns e as empresas dar valor engadido aos datos reutilizables (en inglés, open data) procedentes do Sector Público, xerando novos negocios, aplicacións e servizos, o que permite o xurdimento dun novo sector empresarial: o sector Infomediario.

A Comisión Europea elaborou en 1998 o Libro Verde sobre a Información do Sector Público na Sociedade da Información, no cal se chamaba a atención sobre a necesidade de mellorar as sinerxias entre o sector público e o privado no mercado da información. Apenas cinco anos máis tarde, as súas propostas inspiraron a Directiva 2003/98/CE do Parlamento Europeo e do Consello, do 17 de novembro de 2003, sobre reutilización da información do sector público, a cal estableceu un conxunto de normas mínimas e criterios homoxéneos para o tratamento da información susceptible de ser reutilizada por persoas físicas ou xurídicas.

En España aprobouse o 4 de novembro de 2005 o Plan Avanza para favorecer a converxencia tecnolóxica con Europa, que contemplaba desde os seus inicios impulsar a reutilización da información do sector público entre as empresas e profesionais da industria de Contidos Dixitais. Posteriormente, a Directiva 2003/98/CE trasladouse ao ordenamento xurídico español coa Lei 37/2007, do 16 de novembro, de reutilización da información do sector público, proporcionando un marco regulatorio desta actividade para todas as administracións públicas españolas. O eixo central desta disposición era a autorización potestativa de reutilización da información pública, garantindo a igualdade de condicións a quen a solicitasen.

Estes principios son os que en 2009 alentaron o Memorando sobre Transparencia e Goberno Aberto de Barak Obama, que deu pé á creación do portal data.gov , a gran referencia mundial do sector. De forma simultánea, Tim Berners-Le e Nigel Shadbolt impulsaron no Reino Unido a iniciativa data.gov.uk .

En 2009 lanzouse en España o Proxecto Achega, co obxectivo de crear as condicións para o desenvolvemento do mercado da reutilización da información do sector público, así como para dar apoio ás unidades administrativas nas actividades técnicas e organizativas necesarias para que publiquen, de acordo con a lexislación vixente e da forma máis amigable para a súa reutilización, a información de acceso non restrinxido que recollen. Entre as súas liñas de actuación incluía a creación e enriquecemento permanente do Catálogo de Información Pública Reutilizable albergado no portal datos.gob.es , que constitúe desde entón o punto de encontro da información pública reutilizable posta a disposición por diferentes organismos públicos nacionais, rexionais e locais. Este portal atópase enlazado co Portal europeo de datos abertos , o cal recompila metadatos a partir de información do sector público dispoñible en portais de datos de acceso público dos distintos países europeos.

O Proxecto Achega formaba parte das medidas de sensibilización e difusión da Lei 37/2007, do 16 de novembro, de reutilización da información do sector público que foron recollidas na Estratexia 2011-2015 do Plan Avanza 2, en liña coa Axenda Dixital para Europa. Tamén destas medidas xurdiu o Real Decreto 1495/2011, do 24 de outubro, polo que se desenvolve a Lei 37/2007, do 16 de novembro, sobre reutilización da información do sector público, para o ámbito do sector público estatal, nun marco de libre competencia. A aprobación en 2013 da Axenda Dixital para España, para dar cumprimento aos obxectivos da Axenda Dixital Europea en 2020, continuou impulsando a iniciativa datos.gob.es .

Con la publicación de la ley 18/2015, de 9 de julio, por la que se modifica la Ley 37/2007, de 16 de noviembre, se transpuso la Directiva 2013/37/UE, que modifica la anterior Directiva 2003/98/CE, y que tiene como objetivo actualizar el régimen de la reutilización de la información, teniendo en cuenta los profundos cambios que se han producido en cuanto al volumen de información generada, el progreso de la tecnología para su análisis y explotación y la creciente concienciación del valor de la información pública e interés por la reutilización como herramienta para fomentar el crecimiento económico, el compromiso social y la transparencia.

En 2019 aprobouse a Directiva 2019/1024/UE do Parlamento Europeo e do Consello publicada no DOUE o 26 de xuño de 2019 en materia de apertura de datos do sector público. Preténdese mellorar a prestación de acceso en tempo real aos datos dinámicos a través de medios técnicos adecuados, aumentando a subministración de datos públicos valiosos para a reutilización, incluídos os das empresas públicas, organizacións que financian a investigación e organizacións que realizan actividades de investigación, facendo fronte á aparición de novas formas de acordos exclusivos e o uso de excepcións ao principio de tarificación do custo marxinal.

A iniciativa datos.gob.es  segue en constante crecemento, recolle iniciativas da Administración do Estado, de Administracións Autonómicas, de Administracións Locais e de Universidades. Ocupa posicións de liderado no indicadores  seguimento realizados pola Comisión Europea como iniciativa de datos abertos  preparada e madura .